Rys historyczny

Rys historyczny Kurkowego Bractwa Strzeleckiego w Śmiglu

Inicjatorem reaktywowania Bractwa Kurkowego w Śmiglu był powo­jenny jego członek – Bronisław Krupa. Wystąpił z tą propozycją na zebraniu Cechu Rzemiosł Różnych 29.IX.1991 r., które odbyło się w Domu Rzemiosła. Nie pozostała ona bez echa i na początku października zawiązała się grupa inicjatywna. Przygotowano projekt statutu nawiązujący do przedwojennego i zwołano zebranie zało­życielskie, które odbyło się 11 listopada. Uchwalono statut oraz dokonano wyboru członków Komitetu Założycielskiego.Program działania był nastę­pujący: zarejestrowanie bractwa, wszczęcie działań w celu uzyskania własnej siedziby, wyjaśnienie własności byłej strzelnicy i strzałowni, oraz przygo­towanie walnego zebrania. Postano­wiono, że siedzibą Komitetu Założycielskiego i Bractwa Kurkowego będzie Dom Rzemiosła w Śmiglu. Postanowiono także wystąpić z prośbą do rodzin byłych członków bractwa o udostępnienie pamiątek, a także poczynienie starań o przejęcie od osób prywatnych sztandaru, pieczęci, akt i innych pamiątek. Postanowiono przygotować regulamin strzelecki i przekonać do idei Bractwa Kurkowego kolejne osoby.

Sąd Wojewódzki w Poznaniu 20 stycznia 1992 r. zarejestrował Kurkowe Bractwo Strzeleckie w Śmiglu. 15 marca 1992 r. w sali restauracji „Ameryka” odbyło się I walne zebranie, któremu przewodniczył burmistrz Jerzy Cieśla. Dokonano wyboru władz bractwa.

Przyjęto deklaracje 25 członków Kurkowego Bractwa Strzeleckiego. Na członków honorowych przyjęto braci z okresu międzywojennego. Ustalono, jak ma wyglądać mundur reprezentacyjny: zielona kurtka, czarne spodnie z żółtymi lampasami, biała koszula, zielony krawat, czarne półbuty i czarny kapelusz.

Podczas zebrania przekazanobractwu przedwojenny sztandar.

Z dawnego majątku pozostała jedynie zdewastowana kręgielnia i strzałownia, pozostałe obiekty zajmowało Centrum Kultury. Zdecydowano się, już w lutym, na odremontowanie z własnych środków i zaadaptowanie dawnej kręgielni na strzelnicę.

W kwietniu 1992 r. zarząd wystąpił do Urzędu Miasta i Gminy z pisemną prośbą o przekazanie bractwu byłej kręgielni i strzałowni. Urząd przekazał bractwu obiekty pod koniec kwietnia.

Olbrzymi zapał członków bractwa spowodował, że własnymi siłami, w ciągu miesiąca (od 27 kwietnia), wyremontowali i wyposażyli strzelnicę, uporządkowali otoczenie, wykonali betonową płytę taneczną oraz odnowili znajdującą się obok muszlę koncertową. Uroczystości związane z otwarciem strzelnicy odbyły się 6i 7 czerwca1992 r. 6 czerwca odbył się turniej strzelecki o godność króla kurkowego (zielonoświątkowego). Tego dnia wróciły do bractwa przedwojenne klejnoty: klejnot prze­chodni „królewski” (srebrny krzyż ze złotym łańcuchem) z zachowanymi na ogniwach datami: 1721, 1722 i 1750, klejnot „wędrowny” (srebrny krzyż, łańcuch z dziewięciu tarcz z nazwiskami zdobywców) z okresu między­wojennego, klejnot „przechodni” (srebrny krzyż na łańcuchu) ufundowany w1929 r., klejnot „Mistrza Kurkowego” (srebrny kur na łańcuchu) ufundowany w 1932 r., krzyż króla KBS (z 1928 r.), krzyż członkowski Zjednoczenia Kurkowych Bractw Strzeleckich RP, puchar pamiątkowy z okazji 300-lecia zatwierdzenia Bractwa Kurkowego (z 1936 r.), puchar pamiątkowy z okazji 250-lecia potwierdzenia przywileju Bractwa Kurkowego przez króla Jana III Sobieskiego (z 1937 r.), puchar przechodni Okręgu Leszczyńskiego KBS (z 1933 r.) oraz pieczęć Kurkowego Bractwa Strzeleckiego w Śmiglu z okresu międzywojennego. Te cenne pamią­tki przechowywane były podczas okupacji i okres powojenny przez Czesława Abta, ostatniego przedwojennego prezesa bractwa, oraz jego rodzinę.

Następnego dnia, 7 czerwca, członkowie bractwa ze sztandarem prze­maszerowali ulicami miasta, udając się do kościoła farnego. Po mszy świętej przemaszerowano do nowej strzelnicy, gdzie nastąpiło jej uroczyste otwarcie.

Od tego momentu rozpoczęła się systematyczna i bardzo ożywiona działalność statutowa bractwa. Prowadzona była w oparciu o programy, plany strzelań i preliminarze budżetowe. Oprócz strzelania zielonoświątkowego o tytuł króla kurkowego, odbyło się 27 czerwca strzelanie na „Św. Piotra i Pawła”. I miejsce zdobył wówczas Tadeusz Tomaszewski, II miejsce Józef Trafas, III miejsce Adam Wawrzyniak.

Na zebraniu 10 listopada 1992 r. podjęto decyzję o zaadaptowaniu starej strzałowni na strzelnicę napowietrzną. Zachowały się jej wały ziemne i bunkier dla tarczowych. Ustalono, że zakończenie prac nastąpi do maja przyszłego roku.

Prace budowlane nie przeszkodziły jednak bractwu w prowadzeniu statutowej działalności.

W ciągu kilku miesięcy 1993 r., w rezultacie wytrwałej pracy i zaangażowania braci pod kierunkiem Symforiana Larka, powstała nowoczesna 50-metrowa strzelnica z zadaszonymi sześcioma stanowiskami wraz z urzą­dzeniami do opuszczania tarcz.

Oficjalne otwarcie strzelnicy napowietrznej połączono z odbywającym się w Śmiglu, w dniach 15-16maja1993 r., II Zjazdem Delegatów Kurkowych Bra­ctw Strzeleckich RP. Wzięło w nich udział 151 braci z całego kraju wraz z prezesem Zjednoczenia KBS RP doktorem Tadeuszem Jakubiakiem. Podczas uroczystej mszy świętej polowej, na placu przy strzelnicy, wręczono bractwu śmigielskiemu nowy sztandar, ufundowany przez radnych gminy.

Obfitujący w wiele radosnych wydarzeń rok 1993 przyniósł też tragiczną wiadomość. 15 października zmarł Eugeniusz Ziegler – pierwszy król kurkowy reaktywowanego bractwa. Odszedł człowiek prawy, cieszący się szacunkiem społecznym, koleżeński i bardzo zaangażowany w działalność bractwa. Jego pogrzeb odbył się 19 października, na cmentarzu parafialnym w Śmiglu, z udziałem kilkunastu pocztów sztandarowych, w tym ośmiu brackich.

WVII Kongresie Zjednoczenia Kurkowych Bractw Strzeleckich RP, który odbywał się w Kórniku od 30 września 1 października 1994 r., reprezentowane było też bractwo śmigielskie.Na kongresie podjęto uchwałę o organizacji okręgów Zje­dnoczenia.

Zarząd Zjednoczenia KBS RP, realizując postanowienia Kongresu Zjednoczenia, który odbył się w październiku 1994 r., zatwierdził 25 marca1995 r. siedzibę Okręgu Leszczyńskiego w Śmiglu. W jego skład weszły nastę­pujące bractwa: Borek Wlkp., Kościan, Pogorzela, Rawicz, Śmigiel, Włoszkowice i Wojciechowo. Na zebraniu inauguracyjnym, 7 kwietnia, wybrano Zarząd Okręgu, w którego skład weszli także bracia z KBS Śmigiel: Jan Chomski – jako prezes, Zdzisław Ziegler jako sekretarz, a Tadeusz Toma­szewski został sekretarzem Komisji Rewizyjnej.

Na posiedzeniu zarządu KBS Śmigiel 2.VII.1995 r. omawiano także sprawy organizacyjne związane z pierwszym strzelaniem o tytuł „Króla Okręgu Leszczyńskiego”. Odbyłosię ono 9 lipca. Uczestniczyło w nim 87 braci.

10 maja 1996 r. odbyły się obchody „360-lecia Kurkowego Bractwa Strze­leckiego w Śmiglu 1636-1996”.

28 lipca1996 r. r. oddano do użytku budynek przy ul. Północnej, wyremontowany siłami członków KBS i Cechu Rzemiosł Różnych, na wspólną siedzibę. Z tej okazji odbyła się duża uroczystość, połączona z okolicznościowym strzelaniem.

W listopadzie 1996 r. zorganizowano w Śmiglu IV Jesienny Woje­wódzki Turniej Strzelecki. Po raz pierwszy strzelano o „Puchar Przechodni KBS Okręgu Leszczyńskiego”.

W dniach od 12 do 13 czerwca 1997 r. odbył się w Krakowie VIII Kongres Zjednoczonych Kurkowych Bractw Strzeleckich RP. Jan Chomski ponownie został wybrany na skarbnika, Zdzisława Zieglera wybrano do komisji rewi­zyjnej.

W 1998 r. dokonano zmiany siedziby Kurkowego Bractwa Strze­leckiego w Śmiglu, przenosząc ją z ul. T. Kościuszki nr 20 na ul. Północną nr 8.

14 marca 1998 r. obchodzono szóstą rocznicęreaktywowania bractwa i 540-lecie (1458 r.) założenia Bractwa Strzeleckiego w Śmiglu. W tym momencie pragnę zwrócić uwagę na fakt, że dwa lata wcześniej, 11 maja 1996 r., obchodzono 360-lecie, widać więc wyraźnie, że bractwo śmigielskie zdecy­dowało się wrócić do historycznych początków swego istnienia. Jest to jak najbardziej słuszne, bowiem rok 1636 należy traktować jako reaktywowanie działalności Bractwa Strzeleckiego, co dość wyraźnie wynika z treści dokumentu wystawionego przez Przecława Leszczyńskiego.

Podczas strzelania królewskiego braci i sióstr 15 maja 1998 r. zapre­zentowano po raz pierwszy armatkę bracką -„wiwatówkę”, wykonaną wcałości przez braci kurkowych.

Pod koniec marca 1999 r. synowie braci kurkowych zwrócili się z prośbą do władz KBS w Śmiglu o zgodę na utworzenie przy nim MłodzieżowegoKołaStrzeleckiego.

29 kwietnia 2000 r. w Śmiglu poświęcono sztandar Kurkowych Bractw Strze­leckich Okręgu Leszczyńskiego.

Przeniesiono siedzibę bractwa na ul. T. Kościuszki nr 20. 3 grudnia 2000 r. dokonano rozgraniczenia mienia w budynku przy ul. Półno­cnej pomiędzy Kurkowym Bractwem Strzeleckim, a Cechem Rzemiosł Róż­nych. Postanowiono wydzierżawić pomieszczenia brackie w celu utworzenia ogólnodostępnej kawiarenki internetowej.

Obchody 15-lecia odbyły się 22 kwietnia 2007 r. W 2007 r. w bractwie śmigielskim rozpoczęła działalność „Rota Czarnoprochowa”.

W roku 2010 obchodzono 610 rocznicę nadania praw miejskich Śmigla. Do organizacji obchodów włączyło się również Bractwo Kurkowe, które opracowało projekt pt. VI wieków pracy i tradycji – Bracki Festyn Historyczny. Projekt ten został wysoko oceniony przez samorząd województwa i zdobył jedną z głównych nagród w konkursie „Działania proekologiczne i prokulturowe w ramach strategii rozwoju obszarów wiejskich”.

Rok 2011 został poświęcony na odnowienie obiektów bractwa i przy­gotowanie do obchodów 20-lecia reaktywowania działalności Kurkowego Bractwa Strzeleckiego w Śmiglu.

Oprócz krzewienia tych dawnych idei, uczestniczy także aktywnie w działalności Zjednoczenia Kurkowych Bractw Strzeleckich RP oraz Euro­pejskiej Federacji Historycznych Bractw Strzeleckich, budując wspólne funda­menty europejskiego domu oparte na poszanowaniu tradycji i umiłowaniu Ojczyzny.

Rys, na podstawie monografii Eugeniusza Śliwińskiego Kurkowe Bractwo Strzeleckie w Śmiglu 1458 – 2011, wynotował T.D.